TRANG KIẾN THỨC VỀ VIÊM DA CORTICOID Viêm da Corticoid – Nhận biết – Cách phục hồi
Viêm da corticoid là tình trạng viêm do nghiện corticoid hay còn gọi là viêm da phản hồi corticoid.
Viêm da corticoid thực chất là những tổn thương chức năng sống của tế bào da do lạm dụng corticoid thể hiện bằng triệu chứng viêm, đó là chức năng tổng hợp protein giúp sinh sản tái tạo các vùng mô da, chức năng bảo vệ là sự miễn dịch, chức năng tiết của da gồm hoạt động tuyến mồ hôi và tuyến nhờn, chức năng vận mạch tại vùng da để điều hòa nhiệt độ da, kể cả chức năng cảm giác.
Trị liệu phục hồi viêm da corticoid chính là những trị liệu để làm phục hồi các tổn thương chức năng và thực thể của vùng da viêm cũng chính là phục hồi các chức năng sống và hoạt động của tế bào da vùng bôi corticoid.
Bản chất viêm da corticoid là hiện tượng nghiện corticoid và phục hồi viêm da chính là cai nghiện thành công, trong đó điều kiện thực hiện trị liệu là những yếu tố quyết định thành công.
Nghiên cứu viêm da corticoid trong hơn một thập niên chúng tôi ghi nhận những yếu tố quyết định phục hồi da bị viêm do nghiện corticoid cần có những điều kiện sau :
1. Tiên quyết không sử dụng lại corticoid trong suốt quá trình trị liệu phục hồi. Nếu có dùng lại corticoid do bất kỳ chỉ định chuyên môn nào thì việc trị liệu phục hồi sẽ gián đoạn, sẽ có những cơn viêm tái phát thậm chí kịch phát sau một đợt dùng lại corticoid dù không dùng theo đường bôi da. Điều này người bệnh cần hiểu rõ để chuẩn bị tâm lý trước . Điều trị viên cũng cần nắm rõ nguyên tắc này để kiểm soát quy trình trị liệu được chặt chẽ.
2. Quá trình hồi phục viêm da corticoid thường chậm và kéo dài bởi lẽ hầu hết người bệnh bị nhiễm corticoid rất lâu tính bằng vài năm cho đến cả chục năm. Do vậy việc phục hồi viêm da corticoid đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn của người bệnh lẫn người trị liệu. Thông thường việc phục hồi này không dưới 3 tháng trị liệu. Thiếu kiên nhẫn thì người bệnh sẽ dễ dàng bỏ cuộc, nếu bỏ cuộc thì viêm da vẫn còn dai dẳng hoặc phải dùng lại corticoid mới yên được.
3. Viêm da corticoid thường không tự lành ( ngoại trừ những trường hợp mới nhiễm dưới 1 tháng với corticoid hoạt tính nhẹ. Do vậy việc trị liệu cần thực hiện càng sớm càng tốt một khi đã nhận biết đó chính là viêm da corticoid.
4. Cần chẩn đoán xác định viêm da corticoid và phân biệt chẩn đoán viêm da corticoid với các bệnh lý mụn trứng cá nguyên phát, viêm da tiếp xúc, viêm da cơ địa ,…căn cứ trên tiền sử bôi mỹ phẩm lạm dụng corticoid như kem trộn, tiền sử bệnh nhân lạm dụng toa thuốc của bác sĩ, căn cứ trên triệu chứng soi da và phép thử.
5. Việc chẩn đoán viêm da corticoid trên cơ địa dị ứng, cơ địa viêm da thể tạng thì tiên lượng sau cai nghiện corticoid thì chứng viêm da thuộc cơ địa vẫn còn tồn tại nhưng có cách kiểm soát an toàn và lành tính để có thể hạn chế việc phụ thuộc sử dụng corticoid về lâu dài.
6. Viêm da corticoid sẽ phục hồi tốt và nhanh hơn khi da bị tổn thương được tăng cường bảo vệ chống lại các tác nhân có hại từ môi trường sống như nhiệt, ô nhiễm từ nước và thức ăn, hóa chất thể khí hoặc khí dung trong không gian hít thở hoặc thể bụi mịn tiếp xúc với da, bụi bẩn, không khí quá khô hay quá lạnh làm mất nước qua da nhiều, nếp sinh hoạt hằng ngày không ổn định cân bằng như thức khuya, đi lại nhiều ngoài đường, nhiều căng thẳng tâm lý tinh thần, ….
7. Tăng cường sử dụng các thành phần chống viêm làm lành có nguồn gốc thiên nhiên, hạn chế hoặc không dùng các thành phần hóa chất, nhất là chất bảo quản.
8. Thực tế là không có một khuôn mẫu trị liệu nào nhất định cho tất cả các bệnh nhân viêm da corticoid vì trạng thái viêm da, mức độ viêm, mức độ nghiện, loại corticoid và thời gian đã lạm dụng thay đổi tùy người. Do vậy trị liệu phục hồi viêm da corticoid là một nghệ thuật vận dụng nguyên lý y học, thẩm mỹ y học, mỹ phẩm học, và cả phương pháp tâm lý cùng với lòng nhiệt thành và nhân văn sâu sắc.
